بررسی تنوع ژنتیکی لاین های جهش یافته برنج ایرانی

این تحقیق به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی، بررسی روابط بین صفات مختلف با یکدیگر، شناخت عوامل پنهانی بر عملکرد، بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات کمی و کیفی بر عملکرد 66 لاین موتانت به همراه سه والد و دو رقم شاهد محلی در آزمایشی در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی در 3 تکرار و در طی 3 سال انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب اثر مربوط به لاین ها برای اکثر صفات به جز شکل دانه و درصد برنج خرد، بسیار معنی دار شد. صفات ارتفاع، روز تا 50درصد گلدهی، روز تا رسیدگی کامل، طول برگ پرچم، نسبت طول به عرض برگ پرچم، نمره بلاست و درصد عقیمی از وراثت پذیری عمومی بالایی برخوردار بودند و صفات عملکرد، ارتفاع و روز تا رسیدگی کامل بیشترین پیشرفت ژنتکی را داشتند. صفات تعداد دانه در خوشه،طول خوشه، تعداد پنجه، وزن صددانه، روز تا رسیدگی کامل و دمای ژلاتینی شدن دارای ضریب همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد داشتند. تجزیه خوشه ای به طور جداگانه برای داده های کمی و کیفی به روش دسته بندی همبستگی کامل(clink) انجام شده است که برای داده های کمی، لاین های موتانت به 5 دسته با ضریب همبستگی کوفنتیک 93/94 و برای داده های کیفی، لاین های موتانت به 5 دسته با ضریب همبستگی کوفنتیک 85/62 بدست آمد. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که تعداد پنجه، تعداد دانه در خوشه، وزن صد دانه، طول دانه سفید، طول خوشه و قوام و ثبات ژل می توانند به عنوان شاخص های مناسب گزینش به منظور بهبود عملکرد دانه درنظر گرفته شوند. تجزیه به عامل ها 9 فاکتور پنهانی موثر در تنوع را که در مجموع 81/20درصد از تغییرات را توجیه می کرد استخراج نمود. تجزیه متغیر متعارف برای صفات کمی، 3 متغیر و برای صفات کیفی 2 متغیر که در مجموع 99/64 و 88/06 درصد از تنوع بین گروه ها را به ترتیب برای صفات کمی و کیفی توجیه نمود. تجزیه به مولفه های اصلی برای صفات کمی با استخراج 6 مولفه جمعاً 82/45% و برای صفات کیفی با استخراج 4 مولفه، جمعاً 70/9% از تغییرات کل را توجیه نمود. تجزیه همبستگی کانونیک علاوه بر تأکید بر نقش اجزای عملکرد، 4 جفت متغیر کانونیک استخراج نمود که در مجموع 99/1% از تغییرات کل داده ها را توجیه می نمایند.